Kościół filialny w Radoszycach

radoszyce1Dawna parafialna, greckokatolicka cerkiew p.w. Św. Dymitra, otoczona murem z surowego kamienia z wkomponowaną dzwonnicą parawanową. Zbudowana w 1868 r., o konstrukcji zrębowej, oszalowana, orientowana, została konsekrowana w 1872 r. Nad babińcem wieża konstrukcji słupowej, a przed nim niewielki przedsionek. Cerkwie takie spotykamy dość rzadko. Trochę przypomina cerkiew w Wisłoku Wielkim.

W 1896 r. odnowiono wnętrze i dokonano powtórnej konsekracji. Kolejne remonty przeprowadzono w 1899 r. i 1906 r. W 1944 r. pociski podziurawiły dach i zniszczyły hełmy oraz jeden z krzyży. Po wysiedleniu ludności w 1947 r. wojsko zabrało z cerkwi dwa kielichy, dwanaście kompletów ornatów i trzy dzwony o wadze 400, 200 i 150 kg. W 1948 r. cerkiew po raz pierwszy za zezwoleniem starostwa sanockiego przejął łaciński proboszcz z Komańczy. Dach został prowizorycznie naprawiony. Odprawiano tu nabożeństwa, początkowo raz, potem dwa razy w miesiącu. 10 VIII 1961 r. na polecenie Wydziału ds. Wyznań Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie cerkiew została zamknięta i zaplombowana. W 1966 r. mieszkańcy otworzyli ją samowolnie i spowodowali wznowienie nabożeństw. Na księdza i parafian spadły szykany i represje SB. Jedną z nich było wybudowanie przez PGR obór w bezpośrednim sąsiedztwie u podnóża cerkwi. 27 V 1971 r. parafia łacińska z Komańczy uzyskała zezwolenie na remont i użytkowanie świątyni. Pieniądze pochodziły wyłącznie ze źródeł kościelnych. Od 1979 r. odprawiana jest msza św. co niedzielę, a cerkiew pełni rolę filialnego kościoła rzymskokatolickiego. W świątyni na stałe od 1980 r. przechowywany jest Najświętszy Sakrament.

We wnętrzu zachowany ikonostas z okresu budowy świątyni oraz ołtarzyk rokokowy z końca XVIII w. z ikoną św. Dymitra. Skradzione w czerwcu 1991 r. ikony z rzędu prazdników zastąpiono kopiami. W prezbiterium ołtarz cerkiewny z cyborium na czterech kolumnach. Na parapecie chóru muzycznego późniejsze malowidło przedstawiające tutejszą cerkiew (jeszcze bez dzwonnicy) i miejscowego górala (Łemka) siejącego zboże.

Rzadko podkreślane jest to, że w obrębie posesji kościoła ogrodzonej kamiennym murem, rośnie drzewo jesionu wyniosłego zwane „Konfederat”, ustanowione pomnikiem przyrody ożywionej, wokół którego zlokalizowana jest mało znana kwatera wojenna o powierzchni 800 m2 z grobami żołnierskimi z okresu I wojny światowej.

(E .Orłowski)